DYREKTYWA FIT FOR 55
DYREKTYWA 2023/1791
Dyrektywa 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955.
Poprawa efektywności energetycznej staje się koniecznością nie tyko ze względu na wymagania przepisów prawnych. Wspomniana dyrektywa wskazuje słusznie, że systematyczna poprawa efektywności energetycznej związanej z użytkowaniem budynków, przeszyłem energii, procesami produkcyjnymi i usługowymi to najczystsza i najbardziej opłacalna metoda ograniczania zmian w środowisku naturalnym o ograniczania zależności gospodarki od paliw kopalnych.
Ma oczywiście znaczenie fakt, że państwa członkowskie ustaliły cel dotyczący zmniejszenia zużycia energii do 2030 o co najmniej 11,7% w porównaniu z prognozami odniesionymi do roku 2020. Zobowiązanie to nie będzie osiągnięte bez zaangażowania zarówno sektora publicznego jak i biznesu.
Pisząc prostymi słowami: łatwiej i taniej jest oszczędzać energię i eliminować zbędne straty niż stale zwiększać możliwości produkcyjne i ponosić coraz wyższe koszty tej rozbudowy. Dodatkowo korzystanie z odnawialnych źródeł energii wiąże się z ograniczeniami dotyczącymi dostępności energii w okresach największego zapotrzebowania. Wymaga to zmiany podejścia do wykorzystania energii i eliminacji strat energii.
CO TO FIT FOR 55?
Fit for 55 to zbiór regulacji z zakresu klimatu i energetyki, mających na celu zmodyfikowanie lub odświeżenie istniejących praw UE. Jest to część Europejskiego Zielonego Ładu, który został ogłoszony na koniec roku 2019 i ma na celu przekształcenie Unii Europejskiej w gospodarkę nowoczesną, efektywną pod względem wykorzystania zasobów i konkurencyjną, zgodnie z informacjami dostępnymi na stronie Komisji Europejskiej. Kluczowym punktem Zielonego Ładu jest osiągnięcie neutralności emisyjnej, do czego ma przyczynić się właśnie pakiet Fit for 55.
CEL FIT FOR 55
Głównym zadaniem Fit for 55 jest redukcja emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej o 55% do roku 2030 w porównaniu do poziomów z 1990 roku, oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Nazwa pakietu odnosi się bezpośrednio do celu obniżenia emisji o 55% i może być tłumaczona na język polski jako "Gotowi na 55".
Pakiet Fit for 55 obejmuje 13 propozycji legislacyjnych dla przedsiębiorstw. Należą do nich między innymi zmniejszanie zużycia energii oraz zwiększenie udziału energii odnawialnej.
FIT FOR 55, NAJWAŻNIEJSZE DLA PRZEDSIĘBIORSTW
Pozwolenia na emisje CO2
Aktualizacja systemu EU ETS, który jest kluczowym instrumentem Unii Europejskiej w walce z emisją gazów cieplarnianych. System ten ustanawia ściśle określony limit, czyli "limit emisji", na całkowitą ilość pewnych gazów cieplarnianych, które mogą być wyemitowane w ciągu roku przez zakłady objęte tym systemem. Zgodnie z nowymi zasadami, liczba dostępnych uprawnień do emisji dwutlenku węgla będzie systematycznie zmniejszana, co ma na celu zachęcenie do inwestowania w technologie niskoemisyjne. Do 2030 roku sektory podlegające temu systemowi powinny zredukować swoje emisje gazów cieplarnianych o 62% w stosunku do poziomów z 2005 roku. Dodatkowo, po raz pierwszy system ten zostanie rozszerzony o sektor transportu morskiego.
Opodatkowanie energii
Aktualizacja przepisów dotyczących podatków na energię. Proponowane zmiany mają na celu lepsze dopasowanie opodatkowania produktów energetycznych do celów klimatycznych Unii Europejskiej. Idea ta opiera się na przekształceniu systemu opodatkowania, aby wspierał on przejście na bardziej zielone źródła energii oraz promował ekologiczniejsze metody produkcji. Cel tej inicjatywy to stymulowanie do wykorzystywania energii o mniejszym wpływie na środowisko.
Zmniejszenie emisji
Modyfikacja regulacji dotyczącej wspólnych działań na rzecz ograniczenia emisji (ESR). Na mocy nowych zasad, każde z państw członkowskich zobowiązane będzie do realizacji bardziej ambitnych celów redukcyjnych (ustalonych w oparciu o ich dochód narodowy brutto per capita) dotyczących zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sektorach takich jak budownictwo, transport drogowy, krajowy transport morski, rolnictwo, gospodarka odpadami oraz mała produkcja przemysłowa. Nowe przepisy w tej kwestii zostały zatwierdzone przez Radę Unii Europejskiej w marcu bieżącego roku.
Energia odnawialna
Zmiana dyrektywy dotyczącej energii ze źródeł odnawialnych (RED). Mając na uwadze, że produkcja oraz konsumpcja energii są źródłem 75% emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, Komisja Europejska przedstawiła propozycję podniesienia proporcji energii odnawialnej w ogólnym bilansie energetycznym do 40% do roku 2030.
Zmniejszenie zużycia energii
Rewizja dyrektywy dotyczącej efektywności energetycznej (EED) ma na celu ustanowienie bardziej wymagającego celu w zakresie redukcji zużycia energii w Unii Europejskiej. Nowy cel zakłada niemal dwukrotne zwiększenie ograniczeń zużycia energii wśród państw członkowskich. Dodatkowo, sektor publiczny zostanie zobligowany do przeprowadzania rocznych modernizacji 3% swoich obiektów w celu obniżenia poziomu konsumpcji energii.
SYSTEMY ZARZĄDZANIA ENERGIĄ I AUDYTY ENERGETYCZNE
Dyrektywa zmienia podejście do obowiązkowych audytów energetycznych i wskazuje jednoznacznie potrzebę wdrażania systemów zarządzania energią. Sankcje za niespełnienie wyznaczonych obowiązków dotyczących efektywności energetycznej mają być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Będą ustalone do 11 października 2025.
Aktualne przepisy przewidują, że za brak audytu przedsiębiorstwa Prezes URE wymierza karę pieniężną wynoszącą dla ukaranego przedsiębiorcy do 5 proc. przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.
Kto powinien podjąć odpowiednie kroki, aby nie obawiać się nowych sankcji?
W aktualnym wydaniu Dyrektywa wprowadza zmiany w sposobie kwalifikowania przedsiębiorstw do wspomnianych obowiązków. Dotychczasowy podział, opierający się na Rozporządzeniu Komisji Unii Europejskiej (WE) 800/2008 zastąpiony został wartością średniego rocznego zużycia energii.
Artykuł 11 wskazuje na dwie grupy przedsiębiorstw:
Przedsiębiorstwa zużywające powyżej 85 TJ energii rocznie (około 23611 MWh) maja obowiązek do 11 października 2027 wdrożyć i certyfikować system zarządzania energią oparty na międzynarodowych standardach. Podstawowe standardy, na których można taki system oprzeć to ISO 50001 lub EMAS.
Przedsiębiorstwa, których roczne zużycie energii przekracza 10 TJ (około 2777 MWh) - muszą raz na cztery lata wykonać audyt energetyczny, jeżeli nie wdrożyły i certyfikowały systemu zarządzania energią.
Prowadzone mają być zachęty dla pozostałych przedsiębiorstw w celu propagowania systemów zarządzania energią i wykonywania audytów energetycznych. Wprowadzone zostaną również kryteria minimalne dla audytorów energetycznych.
Aby zrealizować te obowiązki, szczególnie dotyczące wdrożenia i utrzymania systemu zarządzania energią, konieczne jest:
Wypracowanie podejścia systemowego, z wykorzystaniem istniejących rozwiązań
.
Zapewnienie kompetencji pracowników uczestniczących we wdrażaniu i utrzymaniu systemu zarządzania energią
.
Zapewnienie kompetencji pracowników współpracujących z audytorem energetycznym
.
Wprowadzenie rozwiązań organizacyjnych, które pozwolą na wykorzystanie wyników z audytu energetycznego do planowania inwestycji i zmian organizacyjnych.
RAZEM ZMIENIMY PRZYSZŁOŚĆ TWOJEJ FIRMY
Przedsiębiorstwa napotykają liczne wyzwania i zadania wynikające z implementacji Dyrektywy Fit for 55. Nasz zespół wielokrotnie wspierał firmy w przejściu na zielone źródła energii. Dzięki temu zgromadziliśmy bogate doświadczenie, które stanowi gwarancję, że współpraca z nami przebiegnie sprawnie i zgodnie z ustalonym planem. Możesz nam zaufać, zapewniając sobie pewność, że wszystkie procesy zostaną wykonane profesjonalnie.
POROZMAWIAJMY
Zdajemy sobie sprawę z tego, że podjęcie decyzji dotyczącej transformacji energetycznej jest trudne i czasochłonne. Chcemy ten proces ułatwić, dlatego proponujemy krótką rozmowę, podczas której będziemy mogli omówić Twoje wyzwania i wyjaśnić wątpliwości.
Prosimy o uzupełnienie danych kontaktowych: nazwy firmy, imienia i nazwiska osoby kontaktowej, adresu email oraz telefonu.
Przygotowanie się do rozmowy ułatwi nam wskazanie, jaką instytucję reprezentujesz, np.:
Firma prywatna (biurowiec)
Firma prywatna (produkcja)
Jednostka samorządowa (budynek mieszkalny)
Jednostka samorządowa (budynek niemieszkalny).
